8 kwietnia 2015 r. sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny przyjęła, jako własny, projekt Ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i niektórych innych ustaw. Projekt ten zostanie skierowany do dalszych prac parlamentarnych. Jest szansa, że przepisy zostaną uchwalone jeszcze w tej kadencji parlamentu.

- Zasadą przyjętego projektu jest, że nie ma rozwiązań, które nie uzyskiwały w trakcie prac, zgody i akceptacji strony rządowej, pozarządowej i Biura Legislacyjnego. Przyjęliśmy zasadę, że jeśli jakaś kwestia budzi kontrowersje i nie jesteśmy w obecnym trybie przygotować, nie umieszczamy jej w projekcie. Każda organizacja, która zgłosiła się wyrażając gotowość do pracy w podkomisji, została przyjęta i mogła zaproponować jedną osobę reprezentującą daną instytucję. Nikomu nie odmówiono możliwości udziału w podkomisji. – mówił poseł Tadeusz Tomaszewski podczas posiedzenia Komisji.

Najważniejszą zmianą proponowaną w projekcie jest wprowadzenie zasad dla tzw. regrantingu. To nowy sposób zlecania zadań publicznych, w których występuje pośrednik – zwany w projekcie ustawy – operatorem. Koncepcja tego zlecania polega na tym, że samorząd przekazuje jednej organizacji większą pulę środków, a ta następnie w konkurencyjnym i w jawnym trybie przekazuje te środki innym organizacjom. Dzięki temu operator ma możliwość zaproponować prostsze warunki uzyskania dotacji, a także bezpośrednio wspierać mniejsze organizacje w zabieganiu i rozliczaniu środków otrzymywanych na realizację inicjatyw dla mieszkańców. 

Takie konkursy już odbywają się w Polsce. M.in. w taki sposób funkcjonuje Priorytet I Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, skierowany na wsparcie małych inicjatyw społecznych (do 5000 zł). W podobny sposób w 2014 roku konkurs organizował stołeczny ratusz „63 inicjatywy na 63 dni Powstania Warszawskiego”. Model regrantingu był również z powodzeniem testowany w ramach projektu „Od partnerstwa do kooperacji”, jako jeden z typów zlecenia pod nazwą „Bon na aktywność” (więcej na www.zlecaniezadan.pl).

Ponadto w projekcie nowelizacji ustawy przewiduje się zmianę terminu ogłaszania konkursów na realizację zadań publicznych. Obecne zapisy pozwalają na ogłoszenie konkursu na podstawie projektu uchwały budżetowej. Zmiana spowoduje, że rozstrzygnięcie konkursu możliwe będzie na podstawie uchwały budżetowej, a to oznacza, że samą procedurę konkursową będzie można rozpocząć znacznie wcześniej.

Autorzy noweli wprowadzają również delegację ustawową dla ministra ds. zabezpieczenia społecznego pozwalająca na wydanie rozporządzenia ws. uproszczonych wzorów oferty i sprawozdania na zadania zlecane w trybie nie konkursowym (art. 19a obecnej ustawy). To postulat przede wszystkim organizacji, które korzystając z prostszego, szybszego trybu i tak musiały przygotowywać pełną dokumentację, tak jak w otwartym konkursie ofert. 

Istotną zmianą jest także zapis, który daje ministrowi ds. zabezpieczenia społecznego prawo do wydania większej liczby wzorów oferty, umowy i sprawozdania z realizacji zadania publicznego. Obecnie delegacja ustawowa umożliwia wydanie jednego wzoru, na którym zmieścić trzeba wszystkie możliwe warianty oferty (np. ofertę pojedynczego podmiotu i ofertę wspólną). To powodowało, że wzory te traciły na czytelności. Uniemożliwiły również wprowadzenie innych sposobów rozliczeń (np. postulowanego przez Kancelarię Prezydenta RP i Radę Działalności Pożytku publicznego tzw. rozliczania na podstawie rezultatów).

Zarówno organizacje pozarządowe jak i Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej liczą, że projektowany akt prawny uda się uchwalić jeszcze w tej kadencji parlamentu. Umożliwiłoby to wprowadzenie zmian już w 2016 roku. Gdyby stało się inaczej prace nad nowelą trzeba byłoby zacząć od początku, a termin wejścia w życie nowych przepisów mógłby znacznie odsunąć się w czasie.

Tekst został opracowany w ramach projektu "Od partnerstwa do kooperacji" www.zlecaniezadan.pl